Meteorologia wyd. 2

O KSIĄŻCE
„W przypadku lotnictwa meteorologia dostarcza wiedzę, a także świadomość praw rządzących atmosferą, która jest środowiskiem pracy pilota. Najlepszym przykładem tej świadomości jest fakt, że zwykle pilot po przebudzeniu podchodzi do okna i patrzy na niebo, by zobaczyć, jakiej pogody można się spodziewać danego dnia. Po drugie, właściwe opanowanie tematu tworzy bazę, na podstawie której pilot potrafi prawidłowo odczytać otrzymaną przed lotem prognozę pogody, a tym samym stworzyć własną prognozę. Podczas gdy bezpieczeństwo techniczne spełnia obecnie najwyższe standardy, problemy wynikające z warunków pogodowych panujących w trakcie poszczególnych lotów pozostają dużym problemem. Nie ulega wątpliwości, że jedynie ugruntowana wiedza meteorologiczna umożliwia pilotom zapewnienie bezpieczeństwa lotu.”

O AUTORZE
Mike Wickson - urodzony i wykształcony w Oxford. Ma za sobą 24 lata służby w Królewskich Siłach Powietrznych Wielkiej Brytanii jako nawigator i instruktor w randze Squadron Leader. Brał czynny udział w lotniczych pracach badawczych dla brytyjskiego ministerstwa obrony w Boscombe Down. Wykładał w RAF Flying College i Army Flying School w Middle Wallop.
Po zakończeniu kariery wojskowej pracował jako menedżer przy projekcie Concord w Fil-ton, Bristol i ośrodku testowym w Fairford. Jego pasją od zawsze była meteorologia lotnicza, dlatego dołączył do Oxford Air Training School jako główny wykładowca tego przedmiotu. Zanim przeszedł na emeryturę, jego wykładów przez 17 lat miało okazję słuchać ponad 3000 studentów z całego świata.
Autor w swoim podręczniku świetnie łączy teorię z praktyką lotniczą. Książka od wielu lat jest ceniona przez pilotów na całym świecie. Publikacja jest rekomendowana przez brytyjski urząd lotnictwa cywilnego (CAA).

ZAWARTOŚĆ PODRĘCZNIKA

ROZDZIAŁ 1 - Atmosfera
Egzosfera
Jonosfera
Mezosfera
Stratosfera
Troposfera
Lotnicza część atmosfery
Tropopauza
Atmosfera standardowa

ROZDZIAŁ 2- Raportowanie pogody
Informacje pogodowe
Raporty powierzchniowe
Dane z wyższych warstw atmosfery
Radio i satelita
Łączność
Mapy synoptyczne

ROZDZIAŁ 3 - Ciśnienie powietrza
Pomiar ciśnienia
Prawidłowa wartość ciśnienia
Wahania ciśnienia

ROZDZIAŁ 4 - Gęstość powietrza
Wahania gęstości przy powierzchni ziemi
Wpływ pary wodnej
Zmiany gęstości związane ze zmianą wysokości
Wpływ gęstości powietrza na parametry lotu
Wysokość gęstościowa

ROZDZIAŁ 5 - Pomiar wysokości
Budowa i działanie wysokościomierza barometrycznego
Operowanie wysokościomierzem
Lot po kręgu
Lot na trasie
Loty na trasie w kontrolowanej przestrzeni powietrznej
Wartość „D” i zmiany ciśnienia

ROZDZIAŁ 6 - Ciśnienie światowe i synoptyczne
Ciśnienie światowe
Ciśnienie synoptyczne
Izobary
Wyż
Pogoda występująca w obszarze antycyklonu
Niż
Strefa wysokiego ciśnienia
Zatoka niżowa
Siodło baryczne
Niż wtórny
Ruchy układów barycznych
Gradient ciśnienia

ROZDZIAŁ 7 - Temperatura powietrza
Wprowadzenie
Skale pomiaru
Temperatury powierzchniowe
Promieniowanie słoneczne
Ciepło utajone
Kąt wzniesienia słońca
Szerokość geograficzna
Pora roku
Wpływ cykli dobowych na zmiany temperatury
Wpływ zachmurzenia na dobowy cykl temperatury
Wpływ wiatru na dobowy cykl temperatury
Właściwości powierzchni
Wpływ lokalizacji
Pochodzenie powietrza
Temperatury na powierzchni oceanu
Temperatury w atmosferze
Promieniowanie ziemskie w nocy
Inwersja i warstwa izotermiczna
Temperatury wykorzystywane w trakcie lotu

ROZDZIAŁ 8 - Wilgotność powietrza
Wstęp
Para wodna w powietrzu
Parowanie i kondensacja
Punkt rosy
Sublimacja i resublimacja
Ciśnienie nasyconej pary wodnej
Ciepło utajone
Wilgotność względna
Podsumowanie
Dzienne wahania wilgotności względnej
Pomiar wilgotności
Powietrze suche - definicja

ROZDZIAŁ 9 - Pionowe ruchy powietrza
Wprowadzenie
Stabilność i niestabilność atmosfery (Stany równowagi)
Przemiana adiabatyczna
Wahania gradientu wilgotnoadiabatycznego
Powietrze opadające
Stabilność (równowaga stała powietrza)
Niestabilność (równowaga chwiejna powietrza)
Niestabilność warunkowa (równowaga chwiejna powietrza warunkowa)
Stabilność w praktyce
Turbulencje
Turbulencje przy powierzchni
Turbulencje termiczne
Turbulencje mechaniczne
Warstwa tarciowa
Turbulencje w chmurach
Opis turbulencji

ROZDZIAŁ 10 - Chmury i opady
Chmury
Wprowadzenie
Typy chmur
Ilość, wysokość podstaw i wierzchołków chmur
Powstawanie chmur
Chmury pochodzenia turbulencyjnego
Konwekcja
Adwekcja
Unoszenie orograficzne
Unoszenie frontowe
Konwergencja
Niestabilność konwekcyjna
Opady

ROZDZIAŁ 11 - Wiatry dolne
Wstęp
Prędkość wiatru przyziemnego
Siły oddziałujące na masy powietrza
Wiatr geostroficzny
Wiatr gradientowy
Wiatr gradientowy w niżu
Wiatr gradientowy w wyżu
Wiatr cyklostroficzny
Wiatr w warstwie tarciowej
Dzienne wahania wiatru przyziemnego
Bryza morska
Skutki bryzy morskiej w praktyce
Wiatr katabatyczny i anabatyczny
Fen
Wiatr dolinny lub wąwozowy
Regiony względnie silnego wiatru w dolnej części troposfery
Pasaty i monsuny

ROZDZIAŁ 12 - Widzialność
Rodzaje widzialności i zjawiska ograniczające
Mgła górska
Mgła radiacyjna
Mgła adwekcyjna
Mgła parowania
Mgła frontowa
Widzialność z powietrza
Złudzenia optyczne
Podejście do lądowania przez warstwę płytkiej mgły
Widzialność w warstwie głębokiego zmętnienia pyłowego
Widzialność na drodze startowej (ang. Runway Visual Range, RVR)
Zjawiska optyczne
Zjawisko halo
Wieniec
Widmo Brockenu
Miraż
Zorza polarna
Skutki mgły lodowej
Zielona woda
Błękitne smugi, skrzaty i elfy
Pioruny kuliste i ognie Świętego Elma

ROZDZIAŁ 13 - Masy powietrza i fronty
Masy powietrza
Masy powietrza wpływające na pogodę w Wielkiej Brytanii i Europie
Powietrze polarne morskie (PPm)
Powietrze polarne kontynentalne (PPk)
Powietrze zwrotnikowe kontynentalne (PZk)
Powietrze zwrotnikowe morskie (PZm)
Arktyczna masa powietrza (PA)
Powietrze powracające polarne morskie (PPpm)
Fronty
Międzyzwrotnikowa strefa konwergencji (ang. ITCZ)
Front śródziemnomorski
Front polarny
Front arktyczny
Charakterystyka frontów
Fronty lokalne
Front chłodny
Front ciepły
Pozostałe fronty

ROZDZIAŁ 14 - Układy niżowe
Układy niżowe frontu polarnego
Ruchy niżu frontu polarnego
Pogoda charakterystyczna dla niżu frontu polarnego
Fronty zokludowane
Pogoda charakterystyczna dla frontu zokludowanego
Okluzja zagięta
Okresy czasu
Półkula południowa
Niż orograficzny
Niż termiczny
Wir pyłowy
Niż powietrza polarnego
Niż termiczny nad powierzchnią lądu w średnich szerokościach geograficznych
Niż termiczny nad morzami śródlądowymi
Niż termiczny nad powierzchnią lądu w niskich szerokościach geograficznych
Niż termiczny nad powierzchnią morza w niskich szerokościach geograficznych
Cyklon zwrotnikowy
Fale pasatowe

ROZDZIAŁ 15 - Wiatry górne
Systemy baryczne wyższych warstw troposfery
Mapy baryczne i mapy izohips
Radiosonda
Pojęcie wiatru termicznego
Mapa topografii względnej
Wiatry termiczne - informacje ogólne
Mapy wiatrów
Prądy strumieniowe
Prądy strumieniowe podzwrotnikowe
Prądy strumieniowe frontów polarnych
Inne prądy strumieniowe

ROZDZIAŁ 16 - Sytuacje niebezpieczne w lotnictwie
Wprowadzenie
Turbulencje w śladzie aerodynamicznym
Fale orograficzne
Strumień rotorów
Uskok wiatru na niskich poziomach (w tym mikroszkwał)
Uskok wiatru spowodowany przez inwersje
Uskok wiatru spowodowany przez burze i chmury typu Cumulonimbus (Cb)
Mikroszkwały
Uskok wiatru spowodowany przez fronty
Pozostałe przyczyny uskoku wiatru
Techniki unikania negatywnych skutków uskoku wiatru
Sposoby wykrywania uskoków wiatru
Wnioski
Turbulencja czystego nieba
Cumulonimbus – chmury burzowe
Wstęp
Typy chmur burzowych
Rozwój chmur burzowych
Stadium dojrzałości
Stadium rozpraszania
Podsumowanie niebezpieczeństw związanych z chmurami burzowymi
Omijanie
Tornada
Tornada zachodnioafrykańskie
Oblodzenie płatowca samolotu
Skutki
Warunki, w jakich pojawia się oblodzenie
Przechłodzone kropelki wody
Lód szklisty
Lód porowaty (matowy)
Marznący deszcz
Pokrywa śnieżna
Szron
Czynniki wpływające na stopień oblodzenia
Rozmiar i skoncentrowanie przechłodzonych kropli wody
Bliskość wzniesień i gór
Temperatura podstawy chmury
Kształt samolotu
Opis oblodzenia
Wykrywanie oblodzenia
Oblodzenie silnika samolotu
Oblodzenie silnika tłokowego
Oblodzenie gaźnika
Oblodzenie silnika turbinowego i odrzutowego
Cyklony zwrotnikowe

ROZDZIAŁ 17 - Praktyczne aspekty prognozowania pogody dla pilotów
Wprowadzenie
Prognoza na czas lądowania
Uproszczona prognoza na przelot
Szczegółowa prognoza na przelot

ROZDZIAŁ 18 - Zdjęcia satelitarne i radar pogodowy
Satelita meteorologiczny
Zobrazowanie widzialne
Obrazy w paśmie podczerwieni
Zdjęcia chmur nad powierzchnią morza
Zobrazowania pogody
Pozostałe dane
Pokładowy radar pogodowy
Wyposażenie
Zobrazowanie
Interpretacja zobrazowań

ROZDZIAŁ 19 - Procesy klimatotwórcze
Wprowadzenie
Globalna cyrkulacja w atmosferze
Strefy klimatyczne
Klimat strefy równikowej 0° – 10°
Klimat sawann lub zwrotnikowy przejściowy 10° – 20°
Klimat suchy podzwrotnikowy - stepowy 20° – 35°
Klimat umiarkowany ciepły 35° – 40°
Klimat umiarkowany chłodny 40° – 65°
Klimat polarny 65° – 90°
Uwagi
Podstawowe czynniki pogody
Równik termiczny
Bruzda równikowa
Międzyzwrotnikowa strefa konwergencji (ang. ITCZ)
Pogoda związana z międzyzwrotnikową strefą konwergencji
Monsuny
Globalne czynniki klimatyczne
Temperatura
Powierzchnia lądu i morza
Topografia
Prądy morskie
Temperatury górne
Wysokość tropopauzy
Granice oblodzenia
Ciśnienie
Ciśnienie powierzchniowe
Ciśnienie górnych poziomów
Wiatr
Wiatr przyziemny
Wiatry górne (od 300 hPa do 200 hPa)
Podzwrotnikowe prądy strumieniowe (ang. STJ)
Prądy strumieniowe frontu polarnego (ang. PFJ)
Strefa wiatrów zachodnich na biegunach
Analiza wiatrów górnych
Pogoda
Zachmurzenie
Opady
Burze
Widzialność
Klimat na obszarach poszczególnych tras
Wysokość tropopauzy
Afryka
Północno - zachodnia Afryka
Pogoda panująca na południe od równoleżnika 20°N
Pogoda panująca na północ od równoleżnika 20°N
Ameryka Północna
Północny Atlantyk
Południowy Atlantyk i Ameryka Południowa
Region Zatoki Perskiej
Azja Południowo - Wschodnia
Europa Północna i Śródziemnomorska
Azja Południowa
Biegun północny
Północny Pacyfik i kraje Pacyfiku
Południowy Pacyfik i kraje Pacyfiku
Australia
Nowa Zelandia
Rosja i byłe republiki radzieckie

Załącznik nr 1 - Atlas chmur
Załącznik nr 2 - Symbole krążka meteorologicznego
Załącznik nr 3 - Symbole użyte w rozdziale “Klimatologia”
Załącznik nr 4 - El Nino
Załącznik nr 5 - Klucze i informacje meteorologiczne (autor: Rafał Laskowski)

Okładka - twarda

Ilość stron - 432

Format -B5